Υποθετικές προτάσεις

Υποθετικές  προτάσεις

Υποθετικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που δηλώνουν την προϋπόθεση με την οποία μπορεί να ισχύει ή να αληθεύει αυτό που εκφράζει το ρήμα από το οποίο εξαρτώνται. Δέχονται άρνηση μή.

1. Eισαγωγή

Oι υποθετικές προτάσεις εισάγονται με τους υποθετικούς συνδέσμους εἰ, ἐάν, ἄν, ἤν.

2. Εκφορά

Oι υποθετικές προτάσεις εκφέρονται με:

1.    α) εἰ + οριστική:

Εἰ τοῦτ' ἐποίουν, ἐνίκων ἄν.

2.    β) εἰ + ευκτική:

Εἴ τινα λάβοιεν, ἀπέκτεινον.

3.    γ) ἐάν, ἄν, ἢν + υποτακτική:

Ἐάν τι ἔχω ἀγαθόν, διδάσκω.

3. Συντακτικός ρόλος

Oι υποθετικές προτάσεις χρησιμοποιούνται στον λόγο, ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί που δηλώνουν προϋπόθεση.

 EIΔH TΩN YΠOΘETIKΩN ΛOΓΩN

EIΔOΣ	ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
1ο: Πραγματικό	εἰ + οριστική οποιουδήποτε χρόνου	οποιαδήποτε έγκλιση
2ο: Aντίθετο του πραγματικού	εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου	δυνητική οριστική
3ο: Προσδοκώμενο	ἐάν, ἄν, ἢν + υποτακτική	οριστική μέλλοντα
4ο: Aόριστη επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον	ἐάν, ἄν, ἢν + υποτακτική	οριστική ενεστώτα
5ο: Aπλή σκέψη του λέγοντος	εἰ + ευκτική	δυνητική ευκτική
6ο: Aόριστη επανάληψη στο παρελθόν	εἰ + ευκτική	οριστική παρατατικού ή δυνητική οριστική αορίστου

·  Το πραγματικό.

ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
εἰ + οριστική οποιουδήποτε χρόνου (μτφρ.: «αν» + οριστική)	οποιαδήποτε έγκλιση (μτφρ.: η αντίστοιχη έγκλιση)

Πχ.  Εἰ μὲν οὖν ἄλλο τι καλῶς ἔπραξεν, ἐπαινῶ.
Εἰ ἀρέσκει σοι ταῦτα, ἐπιχείρει αὐτοῖς.
Εἰ ἀφήσεις τοὺς Θηβαίους ἄνευ μάχης, κινδυνεύσεις τὰ ἔσχατα παθεῖν.

·  Το αντίθετο του πραγματικού.

ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου (μτφρ.: «αν» + οριστική παρατατικού ή υπερσυντελίκου)	δυνητική οριστική (μτφρ.: «θα» + οριστική παρατατικού ή υπερσυντελίκου)

Πχ. Εἰ μὲν αὐτὸς ἐποίει τι φαῦλον, εἰκότως ἂν ἐδόκει πονηρὸς εἶναι.
Εἰ μὴ ἐγὼ ἐκέλευσα, οὐκ ἂν ἐποίησεν Ἀγασίας. (δε θα το έκανε / δε θα το είχε κάνει)

·  Το προσδοκώμενο.

ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
ἐάν, ἄν, ἢν + υποτακτική (μτφρ.: «αν» + υποτακτική)	οριστική μέλλοντα (μτφρ.: οριστική μέλλοντα)

Ἐὰν ὁ βασιλεὺς ἄλλον στρατηγὸν πέμπῃ, ἔσομαι σύμμαχος ὑμῖν.
Ἐὰν ἀναλογίσησθε, αὐτίκα γνώσεσθε.

·  Αόριστη επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον.

ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
ἐάν, ἄν, ἢν + υποτακτική (μτφρ.: «αν», «όσες φορές» + υποτακτική)	οριστική ενεστώτα (μτφρ.: οριστική ενεστώτα)

Ἢν ἐγγὺς ἔλθῃ θάνατος, οὐδεὶς βούλεται θνῄσκειν.
Ἐάν τι ἔχω ἀγαθόν, διδάσκω.

·  Απλή σκέψη του λέγοντος.

ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
εἰ + ευκτική (μτφρ.: «αν» + οριστική παρατατικού)	δυνητική ευκτική (μτφρ.: «θα» + οριστική παρατατικού)

Εἰ οἱ πολῖται ὁμονοοῖεν, εὐδαίμων ἂν γίγνοιτο ἡ πόλις.
Οὐδεὶς γὰρ ζῲη γ' ἄν, εἰ μὴ τρέφοιτο.

·  Aόριστη επανάληψη στο παρελθόν.

ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
εἰ + ευκτική επαναληπτική (μτφρ.: «κάθε φορά που» + οριστική παρατατικού)	οριστική παρατατικού ή δυνητική οριστική αορίστου (μτφρ.: οριστική παρατατικού)

Tῶν ἐχθρῶν εἴ τινα λάβοιεν, ἀπέκτεινε.
Εἰ ἴδοι τοὺς νέους γυμναζομένους, ἐπῄνεσεν ἄν.

Γαρεφαλάκη Έφη 
Εκπαιδευτικός Φιλόλογος
Master στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση 
Φιλολογικά μαθήματα (Ηράκλειο - Γάζι - Αμμουδάρα) 
Τηλ. +30 694.956.3452