Συνολικές προβολές σελίδας

Η «βία» μέσα από τα τηλεοπτικά πρότυπα.

        Η βία  αποτελεί την πιο προχωρημένη  και ακρότατη  εκδήλωση της επιθετικότητας. Οι άνθρωποι την χρησιμοποιούν, γιατί τους κάνει να νιώθουν «ανώτεροι». Να διαχωρίζονται σε ισχυρούς και μη. Για τον λόγο αυτό, πάντα πίστευα πως και ο οίκτος έχει συγγένεια με τη βία, γιατί προέρχεται από το ίδιο ακριβώς αίσθημα άντλησης ανωτερότητας. Η χρήση της βίας προς τον αδύναμο και  ανυπεράσπιστο,  η χρήση της βίας από τους πολλούς προς τον έναν, είναι ότι πιο  απάνθρωπο συναίσθημα συναντούμε στην καθημερινότητα μας αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η βία προκύπτει από εσωτερικά κενά, ανασφάλειες που προσπαθεί κάποιος βίαια να κρύψει. Η χρήση των σύγχρονων τεχνικών μέσων, η ιδεολογία, η σύγχυση που γεννά η παραπληροφόρηση, συγκαλύπτουν τη σύγχρονη βία. Οι νέοι που γίνονται το χέρι αυτής αποκρίνονται σε μια κοινωνία άδικη που εφαρμόζει συγκαλυμμένα την βία, με μια βία γυμνή, προκλητική. Αν κοιτάξουμε γύρω μας, θα συνειδητοποιήσουμε ότι οι ρυθμοί ζωής, το άγχος που δημιουργεί η κρίση, η αποξένωση, «πνίγουν» τον άνθρωπο. Όμως αυτή η κραυγή αγανάκτησης δεν μπορεί να δικαιολογήσει καμία εκδήλωση μορφών  βίας. Αναμφισβήτητα οι δυσκολίες και πόσο μάλλον η εξαθλίωση καταρρακώνουν τον άνθρωπο, όμως η αξιοπρέπεια και η ηθική πρέπει πάντα να έχουν τον πρώτο λόγο.

Καθημερινά μέσα από τα Μ.Μ.Ε, γινόμαστε μάρτυρες είτε εικόνων ωμής βίας είτε λεκτικής, καθώς στον βωμό του χρήματος η βία  "θεοποιείται", αξίες και ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται! Δυστυχώς ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή και η ηθική  έχουν παραγκωνιστεί. Η τηλεόραση πολλές φορές γίνεται αγωγός παραπληροφόρησης, λειτουργώντας ως ένα μέσο καταστολής της ανθρώπινης σκέψης,προσβάλλοντας τη νοημοσύνη του τηλεθεατή. Με αυτό τον τρόπο οι τηλεθεατές χειραγωγούνται και μετατρέπονται σε παθητικούς δέκτες. Ενώ μέσω των ευτελών προγραμμάτων της τηλεόρασης με τα πρότυπα και τις απόψεις που προβάλλουν εθίζουν τον τηλεθεατή να τα δεχτεί ως κάτι φυσιολογικό, ηθικό, μη μεμπτό. Αναμφισβήτητα, με τη χρήση μαζικών μέσων δημοσιότητας, τα οποία προβάλουν ευτελή προγράμματα, ο άνθρωπος αναγκάζεται να σκέφτεται, να πράττει και να λέει όσα ανεπηρέαστος και αληθινός ποτέ δεν θα έπραττε ή θα έλεγε. Αισθάνομαι ότι ο άνθρωπος νιώθει μια ασυδοσία ελευθερίας, η οποία όμως είναι ελεγχόμενη. Αυτή η πραγματικότητα μας δίνει την εντύπωση, ότι στην τηλεόραση κυριαρχεί ένας «νόμος», ο οποίος στηρίζεται σε ενδείξεις για τις προτιμήσεις των τηλεθεατών και στις μετρήσεις τηλεθέασης. Ως απόρροια αυτού, μέσω ευτελών ή μέτριων προγραμμάτων θεωρούν ότι «το προϊόν» που προωθούν είναι αυτό που περιμένει να δει ο κόσμος, πιστεύοντας συνάμα ότι οι θέσεις τους συνάδουν με τις αρχές της δημοκρατίας. Οι ιδέες αυτές δεν ανταποκρίνονται στο δημοκρατικό πνεύμα αλλά αντίθετα «προτείνουν» στους τηλεθεατές ολοένα και περισσότερες εκπομπές, τις οποίες αποδέχεται το κοινό, αρκεί να περιέχουν βία και εντυπωσιασμό, προσβάλλοντας τη νοημοσύνη και την ψυχική υγεία μας. Έτσι ακριβώς χρησιμοποιώντας αυτού του είδους τα μέσα παρακινούνται οι τηλεθεατές να ασχοληθούν, να τα ξανασυζητήσουν και μέσω αυτών των πρακτικών προκαλείται η «συναίνεση» του κοινού. Στην  εποχή μας το απόφθεγμα του Μακιαβέλι «ο σκοπός  αγιάζει τα μέσα» βρίσκει την πλήρη εφαρμογή του.

 Όταν υποκινούνται απόψεις που εκφράζουν φανατισμό, ρατσισμό, ξενοφοβία, σεξισμό και άλλες μορφές μίσους και διακρίσεων, η υποκίνηση ενεργειών μίσους, μισαλλοδοξίας και βίας είναι αναπόφευκτη. Οι προκαταλήψεις ευνοούν τις διακρίσεις ακόμα και την βία καθώς δημιουργούνται κοινωνικές νόρμες που προσδιορίζουν τι θεωρείται σωστό ή «φυσιολογικό».  Οι προκαταλήψεις και οι διακρίσεις καταστρέφουν την αυτοεκτίμηση και επιδρούν αρνητικά στην ψυχική υγεία. Το μόνο που μπορεί να μας σώσει είναι η συνειδητοποίηση όλων αυτών που συμβαίνουν στη σύγχρονη εποχή μας και να πορευόμαστε με αρχές, παιδεία, ηθική, ενσυναίσθηση, διαφυλάσσοντας τον αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπεια μας.  Όπως ορθά έγραψε ο σπουδαίος ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης με το ποίημα «όσο μπορείς», νουθετεί προς αυτή την κατεύθυνση.

 

Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ

«Όσο μπορείς»

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

Κ.Π. Καβάφης, Ποιήματα, τόμ.1, Ίκαρος


 

 
Γαρεφαλάκη Έφη 
  Εκπαιδευτικός Φιλόλογος
  Master στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση 
  Φιλολογικά μαθήματα (Ηράκλειο - Γάζι - Αμμουδάρα) 
  Τηλ. +30 694.956.3452