14-17
Ερμηνευτικά σχόλια
§14 συλλεγέντων τῶν δημοτῶν
|
πρόκειται για τους στρατευμένους συνδημότες του
Μαντιθέου από τον δήμο του Θορικού. Τους καταλόγους των στρατευσίμων
δημοτών κατάρτιζαν οι δήμαρχοι.
|
πρὸ τῆς ἐξόδου
|
πριν από την εκστρατεία στην Αλίαρτο.
|
ἐφοδίων δ' ἀποροῦντας
|
οι Αθηναίοι στρατιώτες έπρεπε να φροντίζουν για τον
οπλισμό τους. Ο ημερήσιος όμως μισθός που η Αθηναϊκή πολιτεία έδινε στον
κάθε στρατιώτη ήταν μόνον δύο οβολοί και άλλοι δύο για τη διατροφή
τους. Για τον λόγο αυτό εύποροι φιλάνθρωποι Αθηναίοι κάλυπταν με
πρόσθετη εισφορά τις ανάγκες σε οπλισμό των απόρων στρατιωτών του δήμου
τους.
|
καὶ οὐ μόνον τοῦτο συνεβούλευον τοῖς ἄλλοις, ἀλλὰ καί... γένηται
|
η συμβουλή του Μαντιθέου, η υλοποίησή της και ο επιδιωκόμενος σκοπός της συνιστούν ισχυρή απόδειξη του πατριωτισμού του.
|
καί μοι ἀνάβητε
|
ο Μαντίθεος καλεί τους δύο άνδρες να επιβεβαιώσουν με τη μαρτυρία τους τα λεγόμενά του.
|
§15 εἰς Κόρινθον ἐξόδου γενομένης
|
πρόκειται για την εκστρατεία στην Κόρινθο των
Αθηναίων και των συμμάχων τους Κορινθίων, Βοιωτών και Αργείων κατά των
Λακεδαιμονίων και των συμμάχων τους το 394 π.Χ.
|
πάντων προειδότων ὅτι δεήσει κινδυνεύειν
|
η σύγκρουση προβλεπόταν σκληρή, λόγω της ισοδυναμίας των αντιπάλων και του αήττητου των Λακεδαιμονίων.
|
ἑτέρων ἀναδυομένων ἐγὼ διεπραξάμην ὥστε... τοῖς πολεμίοις
|
η αντίθεση εξαίρει τη γενναιότητα του Μαντιθέου, που έλαβε μέρος ως οπλίτης στη μάχη εκείνη.
|
τῆς ἡμετέρας φυλῆς δυστυχησάσης, καὶ πλείστων θανόντων
|
ο ρήτορας κατ' ευφημισμόν χρησιμοποιεί την ηπιότερη μετοχή δυστυχησάσης αντί της ἡττηθείσης.
Η Ακαμαντίδα φυλή, στην οποία ανήκε ο Μαντίθεος, και οι άλλες πέντε που
βρέθηκαν αντιμέτωπες στη Νεμέα με τους Λακεδαιμονίους με ηγέτη τον
Αριστόδημο υπέστησαν οδυνηρή ήττα. Σκοτώθηκαν από τους Λακεδαιμονίους
μόνον 8 και 1100 από τους συμμάχους τους, ενώ από τους αντιπάλους τους
2800 σ' εκείνη τη μεγάλη μάχη, όπως τη χαρακτηρίζει ο Δημοσθένης
(Προς Λεπτίνην 52). |
ὕστερος ἀνεχώρησα τοῦ σεμνοῦ Στειριῶς... ὠνειδικότος
|
ο στρατηγός Θρασύβουλος, που κατέλυσε την αρχή των
Τριάκοντα και αποκατέστησε τη δημοκρατία στην Αθήνα, ήταν επικεφαλής των
Αθηναίων στη μάχη της Νεμέας. Λέγεται Στειριεύς, διότι ανήκε στον δήμο
Στειρία που υπαγόταν στην Πανδιονίδα φυλή. Η συμπεριφορά του προς τους
άνδρες του, τους οποίους κατηγόρησε ως δειλούς χαρακτηρίζεται από τον
Μαντίθεο αλαζονική. Το επιχείρημα αυτό ως ενισχυτικό του προηγουμένου
αναδεικνύει το θάρρος του Μαντιθέου.
|
§16 ἐν Κορίνθῳ χωρίων ἰσχυρῶν κατειλημμένων... παριέναι
|
παρά τη νίκη των Σπαρτιατών και των συμμάχων τους ο
αντίπαλος συνασπισμός εξακολούθησε να κατέχει την Κόρινθο και με την
κατάληψη οχυρών θέσεων πέτυχε τον έλεγχο του Ισθμού, εμποδίζοντας έτσι
τους Σπαρτιάτες του Αριστόδημου να ενωθούν με τον στρατό του Αγησιλάου,
που είχε ήδη φθάσει στη Βοιωτία. Τελικά μόνο μια μοίρα στρατού (600
περίπου άνδρες) κατάφερε να φθάσει στον Αγησίλαο.
|
Ἀγησιλάου δ᾽ εἰς τὴν Βοιωτίαν ἐμβαλόντος
|
ο Αγησίλαος, ο ικανότερος βασιλιάς που ανέδειξε η
Σπάρτη, είχε εκστρατεύσει στη Μ. Ασία για να απελευθερώσει τις εκεί
ελληνικές πόλεις από τους Πέρσες και με απώτερο σκοπό να καταλύσει το
κράτος των Περσών για όσα κακά είχαν διαπράξει στους Έλληνες. Ο απώτερος
σκοπός όμως δεν πραγματοποιήθηκε, διότι με εντολή των Εφόρων επέστρεψε
εσπευσμένα στην Ελλάδα, για να αντιμετωπίσει τον αντισπαρτιατικό
συνασπισμό των Αθηναίων, Αργείων, Βοιωτών και Κορινθίων που είχε
συγκροτηθεί με περσικά χρήματα. Ο Αγησίλαος έμπαινε στη Βοιωτία τον
Αύγουστο του 394 π.Χ. με 20.000 περίπου άνδρες.
|
φοβουμένων ἁπάντων... προσελθὼν ἐγὼ τὸν ταξίαρχον ἐκέλευον... πέμπειν
|
ο ρήτορας λίαν επιτυχώς αντιπαραθέτει τον καθολικό
και αιτιολογημένο φόβο των στρατιωτών προς την τολμηρή και θαρραλέα
στάση του Μαντιθέου.
|
εἰκότως, ὦ βουλή· δεινὸν γὰρ ἦν... ἐφ᾽ ἕτερον κίνδυνον ἰέναι
|
ρεαλιστικό και ψυχολογικό το επιχείρημα. Αποτελεί
φοβερή δοκιμασία για τον στρατιώτη, που έχασε τη μάχη και ως εκ θαύματος
σώθηκε, να ριχθεί με πεσμένο το ηθικό σε ελάχιστο χρονικό διάστημα σε
έναν πολύ πιο δύσκολο αγώνα με αντίπαλο μάλιστα τον Αγησίλαο.
|
τὸν ταξίαρχον
|
ταξίαρχος ήταν ο διοικητής της τάξεως, του πεζικού
δηλ. σώματος της κάθε φυλής· γι' αυτό στην Αθήνα εκλέγονταν κάθε χρόνο
με χειροτονία δέκα ταξίαρχοι, όσες και οι φυλές.
|
§17 οἴ τινες ὑμῶν ὀργίζονται... ἐκ δὲ τῶν κινδύνων ἀποδιδράσκουσιν
|
η αντίθεση προκαλεί δικαιολογημένη οργή. Η αποφυγή
της στρατιωτικής υπηρεσίας, η λιποταξία και η δειλία όχι μόνο δεν
επέτρεπαν στον πολίτη να αναλάβει δημόσια αξιώματα, αλλά του στερούσαν
και τα πολιτικά δικαιώματα.
|
οὐ γὰρ μόνον τὰ προσταττόμενα... ἀλλὰ καὶ κινδυνεύειν ἐτόλμων
|
η προθυμία στην εκτέλεση των διαταγών αλλά και η περιφρόνηση του κινδύνου διαφοροποιούν τον Μαντίθε
Γαρεφαλάκη Έφη
Εκπαιδευτικός Φιλόλογος
Master στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
Φιλολογικά μαθήματα (Ηράκλειο - Γάζι - Αμμουδάρα)
Τηλ. +30 694.956.3452
|
