Κ. Π. Καβάφης «Όσο μπορείς»

ΟΣΟ ΜΠΟΡΕΙΣ

Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ

ΘΕΜΑ: Η αίσθηση της αξιοπρέπειας είναι ένα στοιχείο που πρέπει να διακρίνει τον άνθρωπο σ’ όλες τις εκδηλώσεις του, ώστε να διαφυλάξει τον εαυτό του από την απειλή της μαζοποίησης.

Νοηματικές ενότητες - Πλαγιότιτλοι

1η ενότητα: «Κι αν δεν μπορείς να κάμεις τη ζωή σου όπως την θέ- λεις...μες στις πολλές κινήσεις και ομιλίες», (στιχ. 1-5): οι παραινέσεις του ποιητή να προφυλάξει ο άνθρωπος «όσο μπορεί» την ατομική του αξιοπρέπεια και ελευθερία από την απειλή της μαζοποίησης.

2η ενότητα: «Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,....ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική» (στιχ. 6-10): Ο ποιητής συνεχίζει να προτρέπει κά­θε αποδέκτη του ποιήματος να διαμορφώσει μια προσωπική στάση ζω­ής τέτοια, ώστε να προασπίσει τις ατομικές του ελευθερίες, τα κοινωνι­κά του δικαιώματα και την ψυχική του υγεία και να προστατεύσει τη ζωή του από ανούσιες συναναστροφές

Νοηματική απόδοση - Χαρακτηρισμός προσώπων

1η ενότητα: Ο ποιητής απευθύνεται με παραινετικό τόνο στον εαυτό του και σε κάθε αποδέκτη του ποιήματος και τον προτρέπει να προστα­τεύσει, όσο μπορεί, τη ζωή του διαφυλάσσοντας την ξεχωριστή ατομική του φυσιογνωμία από την απειλή της μαζοποίησης. Πρόκειται για μία μεγάλη προσπάθεια, ένα δύσκολο αγώνα, που ο άνθρωπος οφείλει ανά­λογα με τις δυνάμεις και τα εφόδιά του να πραγματώσει. Τα εφόδια με τα οποία ο άνθρωπος είναι δυνατό να επιτύχει τους στόχους του ταυτί­ζονται με την πνευματική καλλιέργεια, την απόκτηση αυτογνωσίας και ποικίλων προσωπικών ενδιαφερόντων στη ζωή.

2η ενότητα: Με τα εφόδια αυτά το άτομο προασπίζει με τον καλύτε­ρο τρόπο τις ατομικές του ελευθερίες, τα κοινωνικά του δικαιώματα και την ψυχική του υγεία, προάγοντας την πνευματική ολοκλήρωση, την αυ­τοεκτίμηση και την κοινωνικοποίησή του. Οφείλει με αυτούς τους τρό­πους να προφυλαχθεί από το πλήθος των εξωτερικών ερεθισμάτων που τον κατακλύζει, να θέσει στόχους και προτεραιότητες στη ζωή του,

i)     Γλώσσα

Η γλώσσα του ποιήματος αποτελεί ένα κράμα λόγιας γλώσσας με τη δημοτική.

ii)     Ύφος / Μορφή

Το ύφος χαρακτηρίζεται ως απλό, λιτό και μεγαλόπρεπο.

iii)     Στιχουργική ανάλυση

Οι στίχοι είναι ελεύθεροι, ιαμβικοί ανισοσύλλαβοι, χωρίς ομοιοκα­ταληξία.

iv)     Σχήματα λόγου

Μεταφορές: «Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την / γυρίζοντας συ­χνά κι εκθέτοντας την / στων σχέσεων και των συναναστροφών την κα­θημερινήν ανοησία», (στιχ. 6-9).

Παρομοιώσεις: «σα μια ξένη φορτική» (στιχ. 10).

Επαναλήψεις: «δεν μπορείς», «όσο μπορείς» (στιχ. 1-3), «μην την εξευτελίζεις» - «μην την εξευτελίζεις» (στιχ. 3-6)

Το ποίημα «Όσο μπορείς» αποτελεί τμήμα της ευρύτερης συλλογής ποιημάτων του Καβάφη που ονομάζεται «Αυτά τα ποιήματα» και εκδόθηκε το 1897-1933. Επέλεξα να μιλήσω για αυτό το ποίημα καθώς δεν είναι υπερβολικά εκτενές, είναι ευχάριστο και αντικατοπτρίζει απόλυτα τόσο την σημερινή όσο και την τότε εποχή.

Το ποίημα αναφέρεται στον τρόπο που πρέπει να διαχειριζόμαστε την ζωή μας, ειδικά στην τωρινή πραγματικότητα όπου όλα αλλάζουν με γρήγορους ρυθμούς είναι σημαντικό να μην αλλάζουμε τον εαυτό μας. Μας μαθαίνει να προσπαθούμε όσο μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους μας και να είμαστε κύριοι της ζωής μας. Είναι ένα ποίημα το οποίο εντάσσεται στην μοντέρνα ή νεωτερική ποίηση καθώς δεν εμφανίζει κανένα από τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ποίησης όπως είναι το ιαμβικό μέτρο και η ομοιοκαταληξία. Αντίθετα διακρίνουμε την ιδιαίτερη γλώσσα του Καβάφη και τον ελεύθερο στίχο που είναι χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης.

  

Γαρεφαλάκη Έφη 
Εκπαιδευτικός Φιλόλογος
Master στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση 
Φιλολογικά μαθήματα (Ηράκλειο - Γάζι - Αμμουδάρα) 
Τηλ. +30 694.956.3452