Ενημερωνόμαστε καθημερινά ότι οι εισροές των προσφύγων
ολοένα και αυξάνονται και ταυτόχρονα τα προβλήματα εντείνονται. Πολλές
φορές διερωτώμαι, ποια είναι γενεσιουργός αιτία για αυτή την προβληματική τους προσέγγιση και τις αντιδράσεις,
το εκπαιδευτικό σύστημα, η πολιτική, ο θεσμός της οικογένειας, ή ίδια η κοινωνία με τις αντιλήψεις της
ξενοφοβίας και του ρατσισμού; Ίσως τελικά όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης.
Ένα ζήτημα καίριας σημασίας είναι η διαπολιτισμική
προσέγγιση στην εκπαίδευση. Το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει να στοχεύει στην
αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφόρων πολιτισμών, στοχεύοντας και βάζοντας ως
προτεραιότητα στη σχολική τάξη, το σεβασμό της ιδιαιτερότητας του άλλου, τη
δημιουργία ενός κλίματος επικοινωνίας και την παροχή ίσων ευκαιριών όχι μόνο
πρόσβασης στη γνώση αλλά και στην κοινωνική, πολιτισμική και οικονομική ζωή. Οι αλλόφωνοι μαθητές φοιτούν στο σχολείο όχι για να
μάθουν τη γλώσσα, αλλά για τους ίδιους λόγους που φοιτούν και όλοι οι υπόλοιποι
μαθητές για να μορφωθούν. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο ο εκπαιδευτικός μέσα σε μία
διαπολιτισμική σχολική τάξη δεν θα πρέπει να στοχεύει μόνο στην εκμάθηση των
ελληνικών από τον αλλοδαπό μαθητή, αλλά να μπει στη διαδικασία να μάθει περισσότερα
για το πολιτισμό αυτών των μαθητών, να
αναδείξει τις ομοιότητες που υπάρχουν με τον πολιτισμός μας, ώστε να αρθούν
στερεότυπα και προκαταλήψεις.
Η διασφάλιση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας όχι μόνο σε μία σχολική τάξη αλλά και στην κοινωνία είναι σημαντική για την οικοδόμηση σχέσεων συνεργασίας. Είναι αναγκαίο να αντιμετωπίζουμε την «διαφορετικότητα» με μια κριτική μάτια, μπαίνοντας στη διαδικασία να αλληλεπιδράσουμε αφήνοντας στην άκρη τις όποιες στερεότυπες αντιλήψεις μας «βομβαρδίζει» η κοινωνία και τα Μ.Μ.Ε. Η επικοινωνία και πόσο μάλλον η διαπολιτισμική επικοινωνία είναι ένα δώρο και αποτελεί βασική παράμετρο της ίδιας της ζωής. Σίγουρα επηρεάζεται από παράγοντες όπως, τις αξίες, τις προθέσεις, τα κίνητρα και τα συναισθήματα μας και αντλείται από τρία δομικά στοιχεία, τον πολιτισμό, την κοινωνία και την προσωπικότητα. Προβλήματα στην επικοινωνία δημιουργούν ο εθνοκεντρικός χαρακτήρας του εκπαιδευτικού συστήματος, ο οποίος μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια διαιωνίζει τις διακρίσεις, καθώς εντοπίζεται ένας πολιτισμικός ρατσισμός που διαχωρίζει ανώτερους και κατώτερους πολιτισμούς. Επίσης η ελλιπής εκπαίδευση των εκπαιδευτικών με τη χρήση αποκλειστικά παραδοσιακών τρόπων διδασκαλίας, χωρίς να εστιάζει σε ομαδοσυνεργατικές μεθόδους, προωθεί τον ανταγωνισμό.
Η διασφάλιση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας όχι μόνο σε μία σχολική τάξη αλλά και στην κοινωνία είναι σημαντική για την οικοδόμηση σχέσεων συνεργασίας. Είναι αναγκαίο να αντιμετωπίζουμε την «διαφορετικότητα» με μια κριτική μάτια, μπαίνοντας στη διαδικασία να αλληλεπιδράσουμε αφήνοντας στην άκρη τις όποιες στερεότυπες αντιλήψεις μας «βομβαρδίζει» η κοινωνία και τα Μ.Μ.Ε. Η επικοινωνία και πόσο μάλλον η διαπολιτισμική επικοινωνία είναι ένα δώρο και αποτελεί βασική παράμετρο της ίδιας της ζωής. Σίγουρα επηρεάζεται από παράγοντες όπως, τις αξίες, τις προθέσεις, τα κίνητρα και τα συναισθήματα μας και αντλείται από τρία δομικά στοιχεία, τον πολιτισμό, την κοινωνία και την προσωπικότητα. Προβλήματα στην επικοινωνία δημιουργούν ο εθνοκεντρικός χαρακτήρας του εκπαιδευτικού συστήματος, ο οποίος μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια διαιωνίζει τις διακρίσεις, καθώς εντοπίζεται ένας πολιτισμικός ρατσισμός που διαχωρίζει ανώτερους και κατώτερους πολιτισμούς. Επίσης η ελλιπής εκπαίδευση των εκπαιδευτικών με τη χρήση αποκλειστικά παραδοσιακών τρόπων διδασκαλίας, χωρίς να εστιάζει σε ομαδοσυνεργατικές μεθόδους, προωθεί τον ανταγωνισμό.
Η άρνηση
αποδοχής της πολιτισμικής ετερότητας, οι προκαταλήψεις, η ξενοφοβία υψώνουν τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των
πολιτισμών και στις περιπτώσεις όπου οι
αξίες συγκρούονται με τα παγκοσμίως ανθρώπινα
δικαιώματα πώς μπορεί να γίνει αποδεκτός ο άλλος. Τα
κράτη προσπαθούν να εμποδίσουν τις εισροές των προσφύγων κλείνοντας τα σύνορα
τους και στερώντας την επιθυμία των
ανθρώπων να μετακινούνται ελεύθερα. Ο πολιτικός
διάλογος είναι δύσκολος, καθώς υπάρχουν
εκείνοι που τάσσονται υπέρ του σεβασμού της διαφορετικότητας και εκείνων που
είναι αδιάφοροι για το τι πραγματικά συμβαίνει. Οι γυναίκες πολλές φορές εκβιάζονται να
διαλέξουν ανάμεσα στην ισότητα και την κουλτούρα ή ανάμεσα στα δικαιώματα και
τη θρησκεία., οδηγώντας πολλές δυτικές χώρες να προχωρούν σε πολυπολιτισμικές
πολιτικές, που προστατεύουν τις μειονοτικές κουλτούρες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποτελεί
δυστυχώς εγγύηση ομαλής
ζωής με ελευθερία και σεβασμό των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων.Τα
όνειρα των μειονοτικών ομάδων «στοιβάζονται»
στους δρόμους, σε σκηνές, με
πολλούς κινδύνους να ελλοχεύουν
κυρίως για τα παιδιά.
Αναμφισβήτητα η ανάγκη για ισορροπία, ισότητα και
συνειδητοποίηση ότι οι μειονότητες έχουν
πολιτισμικά δικαιώματα έρχεται σε σύγκρουση με εκείνους που υπονομεύουν τις
αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εμείς όμως ως κοινωνικό σύνολο οφείλουμε να βγάλουμε τις «παρωπίδες»,
να σταματήσουμε να εθελοτυφλούμε και να προβληματιστούμε, προσπαθώντας να
έρθουμε στη θέση τους… και τότε ίσως συνειδητοποιήσουμε πως οι ανάγκες, τα
αιτήματα τους είναι τόσο ανθρώπινα και αυτονόητα. Η σιωπή δεν ωφελεί, αντιθέτως
εντείνει τα προβλήματα και όλοι μας έχουμε την ελευθερία της έκφρασης να
δείξουμε τη δυσαρέσκεια μας και να πούμε ένα «όχι», στην κοινωνική αδικία και
στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αυτή την άρνηση σπουδαίος αρωγός
οφείλει να είναι η Παιδεία, ώστε η πολυπολιτισμικότητα να μην «εκπέσει σε
κοινωνική και ηθική Βαβυλώνια», αλλά να αποβεί αγωγός κοινωνικής συνοχής.
Γαρεφαλάκη Έφη
Εκπαιδευτικός Φιλόλογος
Master στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
Φιλολογικά μαθήματα (Ηράκλειο - Γάζι - Αμμουδάρα)
Τηλ. +30 694.956.3452
Γαρεφαλάκη Έφη
Εκπαιδευτικός Φιλόλογος
Master στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
Φιλολογικά μαθήματα (Ηράκλειο - Γάζι - Αμμουδάρα)
Τηλ. +30 694.956.3452
