(Κριτήριο αξιολόγησης)
🔸Θέμα: Μαζοποίηση 🔸
ΚΕΙΜΕΝΟ
Μάζα και (δημοκρατική) κοινότητα
Η δημοκρατούμενη κοινωνία κτίζεται και στερεώνεται επάνω στις ατομικότητες των ανθρώπων, ενώ η μάζα στηρίζεται επάνω στις ορμές, στις ροπές, στο τυφλό συναίσθημα και τα κολακευόμενα του ανθρώπου ένστικτα. Η κοινότητα είναι μια οργανικά μεγαλωμένη με κοινά πεπρωμένα ενότητα ατόμων, δεμένων με τη συναίσθηση ότι συνειδητά και υπεύθυνα υπηρετούν τον ίδιο σκοπό. Η κοινότητα είναι «ολότητα» ώριμων, υπεύθυνων και αυτοκυριαρχούμενων ανθρώπων, όπου εκτιμάται το διαφοροποιημένο των μελών της, το ανόμοιο και η ατέλειά τους. Η μάζα αντίθετα αγαπά την ομοιομορφία, είναι ενιαία, όχι ολότητα, παρά «όγκος». Τα μέλη της κατέχονται πανομοιότυπα από τις ίδιες ορμές, ένστικτα και πάθη, που θολώνουν το μάτι και το νου, ώστε η ατομικότητα πηγαίνει πολύ πίσω, τόσο ώστε αυτή να χάνεται, να αφανίζεται ολότελα.
Στη δημοκρατούμενη κοινότητα κάθε μέλος ενεργεί και δρα μέσα σ’ έναν κύκλο ανεξαρτησίας , ενώ τη μάζα και το πλήθος της το δένουν οι ορμές και το συνέχουν τα πάθη , τα οποία εξωτερικεύονται κατά τον ίδιο και απαράλλαχτα όμοιο , πανομοιότυπο τρόπο . Εκείνο που δένει την κοινότητα είναι η σύνεση , η ορθοφροσύνη , το κοινό πνεύμα , που σφυρηλατεί το δεσμό κατά συνειδητό και ελεύθερο τρόπο ανάμεσα στα διάφορα άτομα διαφόρων τάξεων . Η μάζα , όμως, ακολουθεί πάντα τη γραμμή που της δίνεται , δηλαδή της επιβάλλεται απ’ έξω , χωρίς να μπορεί ν’ ασκήσει κανένα είδος κριτικής . Η κοινότητα πραγματοποιεί τους σκοπούς της ακολουθώντας διάφορους δρόμους και τρόπους , γιατί σε κάθε μέλος της είναι επιτρεπτό να ζει και να δρα κατά τον τρόπο του κι ελεύθερα .
Παρομοίωσαν τον άνθρωπο , δηλαδή κάθε μέλος της δημοκρατούμενης κοινότητας , με τα πετράδια του ψηφιδωτού . Το καθένα κρατά μέσα στην ατέλειά του το δικό του χρώμα και σχήμα .Το ένα συμπληρώνει το άλλο και όλα μαζί το σύνολο . Μέσα στο σύνολο και για το σύνολο έχει το καθένα την ξεχωριστή του θέση και παίρνει την αξία του . Το ένα δεν μπορεί να αντικαταστήσει το άλλο . Ωστόσο , αυτή η ανομοιότητα προσδίδει στον καθένα την αξία του . Αν όλα τα πετραδάκια ήταν όμοια κι απαράλλαχτα το ένα με το άλλο , τότε το καθένα θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τον οποιονδήποτε τυχόντα αντιπρόσωπό του . Το ίδιο παρατηρείται και στους ανθρώπους μέσα σε μια σωστή κοινότητα . Ο ένας δεν μοιάζει με τον άλλον . Αν οι άνθρωποι ήταν τέλεια κι απαράλλαχτα όμοιοι , τότε ο καθένας θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τον άλλον , από τον οποιονδήποτε δηλαδή τυχόντα αντιπρόσωπό του.
Ωστόσο, μόνο τα κουτιά του εργοστασίου , τα προϊόντα της μηχανής επαναλαμβάνονται ίδια και παρόμοια. Ο άνθρωπος ποτέ δεν επαναλαμβάνεται ίδια και απαράλλαχτα . Ο καθένας είναι ατελής , αλλά στο δικό του τρόπο . Αυτό το ανόμοιο και η ατέλεια έχουν ως συνέπεια το απαραίτητο και το ανάλλαχτο του καθενός. Ο κάθε άνθρωπος δεν είναι πολύπλευρος , παρά είναι μοναδικός . Αυτό το « μοναδικό » δίνει στο πετραδάκι του ψηφιδωτού εν σχέσει προς το « όλον » του , την αξία του . Σ’ αυτό το μοναδικό βρίσκεται το νόημα του ανθρώπου , αυτή η μοναδικότητά του δίνει την αξία μέσα στο υπερταγμένο «όλ ». Και μόνο μέσα στο « όλο » το πρόσωπο του ανθρώπου παίρνει το νόημα της προσωπικότητας και ξεπερνά τον εαυτό του . Πάντως , η ατομική ύπαρξη του ανθρώπου έχει ανάγκη της κοινότητας , για να πάρει το νόημά της , γιατί ο άνθρωπος είναι « ζώον πολιτικόν » . Αντίθετα πάλι , η κοινότητα έχει ανάγκη της ατομικής ύπαρξης , για να αποκτήσει κι αυτή την ύπαρξή της και το νόημά της .
Ακριβώς σ’ αυτό το σημείο υφίσταται η διαφορά κοινότητας και μάζας . Η μάζα δεν ανέχεται την ατομικότητα . Το άτομο στη μάζα είναι ό,τι και όπως είναι το μόριο της ασφάλτου στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο . Κάθε μόριο της ασφάλτου είναι όμοιο και απαράλλαχτο με το άλλο , γι’ αυτό και μπορεί ν’ αντικατασταθεί με οποιοδήποτε άλλο . Αυτή η αντικατάσταση δεν έχει καμία ποιοτική αξία για το « όλο » , γιατί το « όλο » της μάζας δεν είναι ένα « όλο » με το νόημα της ολότητας , παρά είναι ένας « όγκος » . Το όλο του ψηφιδωτού μας παρουσιάζει την ομορφιά και την αρμονία . Το ασφαλτοστρωμένο , μόνο το φτηνό ωφελιμισμό . Η μάζα αγνοεί την αξία και την αξιοπρέπεια του ατόμου , αυτά που τα προσέχει η κοινότητα και τα εκτιμά πολύ . Μέσα στη δημοκρατική κοινότητα το άτομο βρίσκει τον εαυτό του . Στη μάζα χάνεται η μοναδικότητα της ύπαρξης του ατόμου , θάβεται μέσα στη μάζα, και πρέπει να θαφτεί , γιατί αυτή ενοχλείται από την ατομικότητα και γι’ αυτό στρέφεται εχθρικά προς αυτήν .
Ιω. Ν. Ξηροτύρης , « ΘΕΜΕΛΙΟ »
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να συντάξετε την περίληψη του παραπάνω κειμένου σε 100-120 λέξεις
[μονάδες 25 ]
Β1. «Πάντως , η ατομική ύπαρξη του ανθρώπου έχει ανάγκη της κοινότητας , για να πάρει το νόημά της , γιατί ο άνθρωπος είναι « ζώον πολιτικόν » . Αντίθετα πάλι , η κοινότητα έχει ανάγκη της ατομικής ύπαρξης , για να αποκτήσει κι αυτή την ύπαρξή της και το νόημά της»: Ποιο είναι το νόημα του παραπάνω αποσπάσματος; Να το αναπτύξετε σε μία παράγραφο 80 περίπου λέξεων.
[ μονάδες 10 ]
Β2. Με δεδομένο ότι το δοθέν κείμενο ανήκει στο είδος του δοκιμίου να βρείτε και να τεκμηριώσετε πέντε [5 ]χαρακτηριστικά που το επιβεβαιώνουν [να αναφερθείτε στην επικοινωνιακή του ταυτότητα :είδος, θεματολογία , πομπός, δέκτης, σκοπός ]
[μονάδες 5 ]
Β3. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η 1η ( «Η δημοκρατούμενη κοινωνία κτίζεται …ώστε η ατομικότητα πηγαίνει πολύ πίσω , τόσο ώστε αυτή να χάνεται , να αφανίζεται ολότελα») και η 3ηη ( «Παρομοίωσαν τον άνθρωπο…θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τον άλλον , από τον οποιονδήποτε δηλαδή τυχόντα αντιπρόσωπό του .») παράγραφος του κειμένου ; Να απαντήσετε αναλυτικά και τεκμηριωμένα
[μονάδες 5 ]
Β4. Ροπές, συνέχουν , ορθοφροσύνη, απαράλλακτα , ωφελιμισμό : για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις να γράψετε από ένα συνώνυμο
[μονάδες 5 ]
Β5. Στις παρακάτω περιόδους να εντοπιστούν οι δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις και να χαρακτηριστεί το είδος τους
- Τα μέλη της κατέχονται πανομοιότυπα από τις ίδιες ορμές , ένστικτα και πάθη , που θολώνουν το μάτι και το νου
- Στη δημοκρατούμενη κοινότητα κάθε μέλος ενεργεί και δρα μέσα σ’ έναν κύκλο ανεξαρτησίας , ενώ τη μάζα και το πλήθος της το δένουν οι ορμές και το συνέχουν τα πάθη , τα οποία εξωτερικεύονται κατά τον ίδιο και απαράλλαχτα όμοιο , πανομοιότυπο τρόπο .
- Εκείνο που δένει την κοινότητα είναι η σύνεση , η ορθοφροσύνη , το κοινό πνεύμα , που σφυρηλατεί το δεσμό κατά συνειδητό και ελεύθερο τρόπο ανάμεσα στα διάφορα άτομα διαφόρων τάξεων
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί στη σχολική σας εφημερίδα να αναφέρετε τα αίτια που ευθύνονται για την επικράτηση του φαινομένου της μαζοποίησης και να προτείνετε τρόπους για την αντίσταση στο φαινόμενο αυτό και για την καλλιέργεια της ατομικότητας. ( 400 – 450 λέξεις ) [μονάδες 40 ]
Γαρεφαλάκη Έφη
Εκπαιδευτικός Φιλόλογος
Master στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
Φιλολογικά μαθήματα (Ηράκλειο - Γάζι - Αμμουδάρα)
Τηλ. +30 694.956.3452
Εκπαιδευτικός Φιλόλογος
Master στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
Φιλολογικά μαθήματα (Ηράκλειο - Γάζι - Αμμουδάρα)
Τηλ. +30 694.956.3452
